Doğada kendi halinde esen rüzgarı enerjiye dönüştürme sürecinde verimlilik kaybını en aza indirip, yapılan yatırımları korumak ve bunun için akılcı, inovatif ve teknolojik çözümler üretmek gün geçtikçe daha da elzem hale geliyor. Milyonlarca euroluk yatırımların gerçekleştiği RES’lerdeki türbinlerin bakım ve onarımlarında; zaman, maliyet ve yüksek iş güvenliği bu alandaki en önemli unsurları oluşturuyor.
Yiyecek ve enerji sistemleri artan talebi, Sürdürülebilir Enerji 2030 ajandasını ve iklim hedeflerini karşılamak için dönüşmek zorundadır. Özellikle kırsal alanlarda 2.5 milyarın üzerindeki insanın hayatı tarıma dayanmaktadır. Ekonomik olarak ulaşılabilir, güvenilir ve sürdürülebilir enerjiye erişim, tarım sektöründe büyüme ve gelişmenin en önemli faktörüdür. Ancak, geniş coğrafi kesimlerde tarım etkinlikleri için sürdürülebilir enerjiye ulaşımda eksiklik çekilmektedir. Enerji kullanımı, sera gazı emisyonlarının üçte birini meydana getirmektedir. Tarım sektöründe fosil yakıtlardan düşük karbonlu enerji çözümleri için süratle artan çabalar, gıda sistemlerini daha sürdürülebilir ve iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha dayanımlı hale getirmektedir. Sürdürülebilir gıda zincirlerini güvence altına alan alt yapılara tüm dünyada yapılan yatırımlar da çoklu Sürdürülebilir Gelişme Hedeflerinde (SDG) gelişmeyi garanti altına alır ve COVID19’dan restorasyonun daha derin ve daha yeşil olmasına imkan tanır.
Küresel toplumun Eylül 2021 tarihinde Birleşmiş Milletler Gıda Sistemleri Zirvesi ve Enerjide Yüksek Düzey Diyalog için bir araya geldiği sırada, IRENA Eylem Koalisyonu, gıda ve enerjinin üretimi ve tüketimi üzerine yeniden düşünmek için ortak bildiri yayınladı.
Tarım sektöründe yenilenebilir enerjinin gıda zincirinde ilk üretimden hasat sonrası işlemeye, ulaştırmaya, depolamaya, ve gıda hazırlığına kadar çeşitli enerji ihtiyaçlarını karşılama potansiyeline neden odaklanmalıyız? Tarıma yenilenebilir enerjiyi dahil etmek, ayrıca, tarım ve enerjinin çok ötesine uzanan diğer faydaları da beraberinde getirecektir.
İklim ve sürdürülebilirlik
İklim değişikliğinin ortadan kaldırılması: Gıda sistemlerindeki enerji kullanımı sera gazı emisyonlarının üçte birlik kısmını oluşturmaktadır. Yenilenebilirlere dayanan ve iklimle etkileşimli tarımsal pratikler, gelişmiş gıda güvenliğini ve besin değerinin fosil yakıtlarla bağlantısını kesecektir.
İklim değişimine uyum: Olumsuz hava koşulları, kaynak kıtlıkları ve (örn. solar sulama yoluyla) değişen iklim koşulları gibi etkilere uyum sağlayacak çiftçi ve tarım kuruluşu kapasitesi yapılandırmak
Tarımın çevre etkilerinin azaltılması: Örneğin, tarımsal voltaik çözümler kurak iklimlerde su kullanımını azaltırlar ve yenilenebilir kaynaklara dayanan pişirme çözümleri, geleneksel odun ateşi kaynaklı kapalı alan hava kirliliğini ve ormansızlaşmanın önüne geçebilirler.
Enerji Dönüşümü
- Tarım sektöründe yenilenebilir enerjinin, sektörün elektrik, ısıtma-soğutma ve ulaştırma ihtiyaçlarının karşılanmasındaki potansiyeline odaklanmak.
- Tarımsal gıda zincirinin her adımında modern enerjiye erişimi, kazanımları iyileştirmek, katma değer fırsatları ve özellikle az erişimin olduğu bölgelerde piyasaya ulaşım sağlamak üzere artırmak.
- Bütünleşik gıda-enerji sistemlerini, sürdürülebilir biyoenerji üretimi ve tarımsal voltaik sistemler dahil olmak üzere, enerjiyi ve gıda üretimini optimize etmek için geliştirmek.
Gıda sistemlerinde dönüşüm
- Tarımsal gıda tedarik zincirindeki kayıpların azaltılması
- Tarımsal pratiklerin verimliliğinin ve çıktılarının geliştirilmesi (örn. solar sulama, jeotermal kurutma, yenilenebilir tabanlı tarımsal işleme yoluyla)
- Dalgalı fosil yakıtı fiyatlarına bağımlılığın en aza indirgenmesi ve ekonomik olarak erişilebilir, güvenilir ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçiş
Sosyoekonomik faydalar
- Tarıma dayalı ekonomilerin, iyileştirilmiş verim, çeşitlendirilmiş ürünler ve hizmetler, istihdam ve kurumların gelişmesi yoluyla desteklenmesi.
- Çiftçilerin gelirlerinin ve uzun vade hedeflerinin azaltılmış operasyon ve enerji maliyetleriyle, gelişmiş tedarik zinciri verimliliğiyle ve enerji üretimi kaynaklı karların realizasyonuyla artırılması
- Holistik, yenilikçi tarımsal pratiklerle yerel, yenilenebilir tabanlı tarım ekosistemlerinin geliştirilmesi. Bu, kapasite yapılandırması ve yetkinlik eğitimleri yanında, yerel topluluklar için ayrıca istihdam fırsatları da doğuracaktır.
- Kadınlar ve gençler gibi kırılgan nüfus kesimleri için, zaman alan tarım ve mutfak faaliyetlerine ayrılan zamanın azaltılmasıyla ekonomik ve eğitsel fırsatlara erişimin artırılması
Enerjide ve gıda sistemlerinde dönüşümün gerçekleştirilmesi
SDG 7 ve SDG 2 için ortak yaklaşım, sosyoekonomik ve çevresel faydaları beraberinde getirebilir. Tam fayda sağlamak için sektörler arasında güçlü iş birliği gereklidir. Silolara karşı IRENA Eylem Koalisyonu aşağıdaki tavsiyelerde bulunuyor:
1. Enerji ve gıda sistemleri dönüşümlerinde planlama ve uygulamanın koordinasyonu için sektörler arası stratejiler
Hükümetler: Tarımsal gıda zincirinin tamamında yenilenebilir enerji potansiyelinin kullanımını hedefleyen sürdürülebilirlik stratejilerini ve politikalarını tasarlayın.
Yenilenebilir enerji sektörü: Tarım sektöründeki ana iştirakçilerle (çiftçiler, işleyiciler, sivil toplum, yerel işletmeler) iletişim ve iş birliği içerisinde bulunun.
Tarım sektörü: Yenilenebilir enerji sektöründeki ana iştirakçilerle (sanayi kuruluşları, sivil toplum, yerel işletmeler) iletişim ve iş birliği içerisinde bulunun.
2. Çiftçilerin, kuruluşların ve son kullanıcıların sermayeye erişimini iyileştirecek çok yönlü finans araçları. Yerel ve uluslararası finansal kurumlar anahtar rolleri ellerinde tutuyorlar.
Hükümetler: Tarımsal yenilenebilir enerjide yatırımları cesaretlendirecek mevzuat ve finans politikalarının uygulanmasıyla küçük ve orta ölçekli kuruluşların finansmanını kolaylaştırın. Bu tür projelere özel fonlama kolaylıkları ve hazır varlıklar yoluyla tarım ve enerji KOBİ’leri için finansmana erişimini kolaylaştırın. Yenilenebilir enerji finansman planlarına tarıma özel teknolojilere erişimi dahil edin.
Çok taraflı kalkınma bankaları: Yenilenebilir enerji ve tarımda birleşik, yeni ve tanınmayan projelerin risklerini ortadan kaldırmak üzere kredi garantilerini, imtiyazlı borç finansmanını ve sermayeyi sağlayın. Bu projelerde yatırıma öncülük edin ve yerel finansman fırsatlarını ortaya çıkarmak üzere bir bilgi tabanı oluşturun.
Yerel finansman kuruluşları: Yerel koşullara ve mevsimsel nakit akışlarına uygun yenilenebilir enerji kaynakları ile entegrasyon arayışındaki KOBİ’leri ve tarımsal kuruluşları destekleyin.
3. Biyoçeşitliliği, ekosistemleri ve toplulukları korurken enerjiye erişime ve gelişmiş tarımsal verime imkan tanıyan yenilikçi, sektörler arası iş modelleri
Hükümetler: Politik teşvikler yoluyla destekleyici çatıları ( örn. yem tarifeleri, mali muafiyetler) oluşturun, araştırma ve geliştirme programlarına yatırımı ve bilgi alışverişini kolaylaştırın. Sürdürülebilirliğin en yüksek düzeye çıkarılması için politika inşasına su-enerji-gıda perspektifini dahil edin. Somut (örn. soğuk depolama) ve soyut (örn. beceriler, eğitim, teknolojik yenilik) varlıklara her aşamada yatırımın kolaylaştırılmasıyla yerel tarımsal gıda tedarik zincirlerinin gelişimine öncelik verin
Yenilenebilir enerji sektörü: Tarım sektörünü lokomotif olarak düşünün. Doğru kultivasyonun seçimi ve unların yerel koşullara adaptasyonunun sağlanmasıyla elektrik üretimine ve tarımsal üretime öncelik veren sektörler için yenilenebilir enerji çözümlerini ve iş modellerini tasarlayın ve kavramsallaştırın. Yenilenebilir enerji tabanlı çözüm ve enerji verimliliği araçlarının iyileştirilmesi için teknolojik proseslerde yeniliğe gidin. Diğer sektörlerdeki deneyimlerden ders çıkarın.
4. Yenilenebilir enerji çözümlerine tarım projelerine entegrasyon amacıyla yerel aktörlere ilgili alanlarda beceri, bilgi ve kaynak sağlayacak insiyatifler
Hükümetler: Kapasite yapılandırma ve eğitim insiyatifleri yoluyla yerel aktörlerle bir araya gelin. Birleşik yenilenebilir enerji ve tarım programları geliştirmek amacıyla araştırma enstitüleri ve yenilenebilir enerji sektörü kuruluşlarıyla ortak eğitim merkezleri kurun. Son kullanıcılar arasında yenilenebilir enerji çözümleri hakkındaki farkındalığı geliştirecek insiyatiflere öncülük yapın. Kadınları yenilenebilir enerji ve tarım sektörlerinde aktif olmaları ve enerji dönüşümüne katkıda bulunmaları için destekleyin.
Yenilenebilir enerji sektörü: Spesifik tarım merkezli yenilenebilir enerji çözümlerinin işletilmesi ve bakımı için sertifika programları yoluyla hükümetlerle ve geliştirme paydaşlarıyla ortak iş başı eğitimler sağlayın.
Tarım sektörü: Yenilenebilir enerjinin tarımsal prosesleri nasıl daha verimli ve sürdürülebilir hale getireceğini gösteren sunum ve eğitim programları hazırlayın. Piyasaya erişimi, ürün ve servis çeşitliliğini içeren, yenilenebilir enerjinin faydalarını maksimize edecek becerileri yapılandıracak çabalara odaklanın.
5. Projelerdeki riskleri ortadan kaldırmak ve sürdürülebilir yatırımlara etkin bir şekilde rehberlik yapmak için tarımdaki yenilenebilir enerji uygulamalarında gelişmiş veriler.
Hükümetler: Dijital araçları kullanın (örn. GIS haritalarını), hangi yenilenebilir enerji çözümlerinin nerelerde tarımsal gıda zincirlerini destekleyebileceğini belirleyin ve bu analizleri tarımsal haritalarla örtüştürün. Yatırımlara rehberlik yapmak amacıyla yenilenebilir enerjinin tarım pratiklerine entegrasyonuyla ilgili fizibilite çalışmalarını ve holistik maliyet-fayda analizlerini yürütün. Enerji projelerinin tarımsal etkilerini değerlendirecek normlar ve standartlar geliştirin.
Yenilenebilir enerji sektörü: Tarım sektörü yenilenebilir enerji projeleriyle ilgili verileri ve uygun pratikleri geliştirin ve paylaşın. Farklı bölgelerde ve gıda zincirlerinde yenilenebilir enerji uygulama fırsatlarıyla ilgili bilgi edinmek amacıyla yenilenebilir enerji teknolojileri ve uygulamaları konularında fizibilite çalışmaları sürdürün.
Tarım sektörü: Verimlilik, gıda güvenliği üzerindeki etkiler. Enerji gereksinimleri ve ilgili maliyetler ve kullanılan enerji kaynaklarını (konvansiyonel ya da yenilenebilir) içeren, tarımsal gıda zincirleri ve enerji kullanımına dair kapsamlı haritalandırmalardan alınan verileri geliştirin ve paylaşın.
